آبکاری طلا، روش ها و اهمیت انجام آن

آبکاری طلا، روش ها و اهمیت انجام آن:  آبکاری طلا یعنی آب طلا یا روکش طلا کردن فلزات مختلف، که وابسته به نوع کاربرد آن‌ها از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. از فلز طلا به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارا است علاوه بر استفاده‌ زینتی، در بسیاری از صنایع دیگر استفاده می شود.

در مقاله حاضر سعی بر این است اطلاعات کافی در خصوص آبکاری طلا، انواع روش آبکاری، مراقبت از طلای آبکاری شده، مزایای آبکاری طلا، نکته اساسی در انجام آبکاری و … به همراهان عزیز ارائه نمائیم. اگر قصد آبکاری طلا، خریدطلا، خریدسکه و خرید سایر مصنوعات مرتبط با طلا و همچنین خرید جواهرات مورد علاقه خود به مغازه ها و فروشگاه های معتبر طلا که مجوز کسب و کار از اتحادیه طلا و جواهر دارند، مراجعه نمائید تا کمتر در دام سودجویان و فرصت طلبان بیافتید.

فرایند آبکاری طلا علاوه بر صنعت طلا و جواهرسازی در دیگر صنایع هم کاربرد دارد. آبکاری طلا در صنعت طلا و جواهر با طلای ۲۴ عیار و بر روی مصنوعات طلای ۱۸ عیار انجام می شود. این کار برای براقیت و درخشان شدن قطعات طلا انجام می شود. در ادامه پرکاربردترین انواع آبکاری طلا را برای اطلاع و آگاهی بیشتر همراهان جواهری جلوه معرفی می کنیم:

آبکاری طلا تزیینی (سیانیدی)

آبکاری تزئینی یا سیانیدی یکی از رایج‌ترین روش‌های آبکاری است که علاوه‌ بر صنعت طلا و جواهر برای آبکاری وسایل خانگی و تزیینی(شامل ساعت‌سازی، آبکاری قاب عکس، شیرآلات، لوسترها و دیگر وسایل تزیینی منزل مانند دستگیره‌های در سینک و …) نیز استفاده می‌شود. این روش دقیقا همان روشی است که برای تغییر رنگ زیورآلات طلا و یا افزایش درخشش و شفافیت آن‌ها انجام می‌شود. باید توجه داشت که ضخامت آبکاری سیانیدی برای زیورآلات طلا با وسایل تزئینی تفاوت دارد. ضخامت پوشش آبکاری در این روش برای وسایل تزیینی و شیرالات بین ۰.۵ تا ۳ میکرون و برای زیورآلات چیزی حدود ۰.۷۵ تا ۲.۵ میکرون است. این شیوه از آبکاری طلا در رنگ های متفاوتی مانند زرد، سبز، سفید، رزگُلد، شامپاین، صورتی و قرمز قابل اجراست. در آبکاری طلای تزیینی، فلزاتی که جنسشان از طلا نیست را روکش نیکل می‌‌کنند تا براق، درخشان و شفاف بمانند.

آبکاری طلا آلیاژی

از دیگر روش‌های رایج در آبکاری طلا است. این نوع از پوشش آبکاری طلا به دلیل ایجاد مقاومت در برابر ساییدگی و خراش و همچنین ایجاد مقاومت در برابر تغییرات جوی بیشتر در صنایع پزشکی، دندان‌پزشکی و مصارف صنعتی و هواپیمایی کاربرد دارد. این نوع آبکاری طلا در لحیم‎کاری و جوش‎کاری هم استفاده می‌شود.

آبکاری طلا اسیدی

یکی از مهم ترین ویژگی‌هایی که این نوع از آبکاری را از دیگر انواع آبکاری طلا متمایز می‌کند طیف رنگی گسترده و متفاوت آن است. رنگ های بنفش، زرد، پرتقالی و سبز از رنگ هایی هستند که می‌توان در نتیجه این نوع از فرآیند آبکاری طلا به فلز موردنظر بخشید. این پوشش یکی از باثبات‌ترین پوشش‌های آبکاری طلاست که میزان سختی ماندگاری آن به نوع و میزان ترکیبات داخل وان آبکاری بستگی دارد.

آبکاری طلا سولفیتی

چیزی که این آب‌کاری را از دیگر شیوه‎‌های آبکاری متمایز می ‌کند ضخامت زیاد آن است. در این روش در هر دقیقه ضخامت ۸ میکرونی روی فلز روکش می‌شود.

مراحل آبکاری طلا

آنگونه که اشاره شد روکش کردن یک قطعه طلا بوسیله طلا به روش الکترولیز را آبکاری می‌گویند که در چندین انجام می­‌گیرد. در طول آبکاری باید دما، ولتاژ و زمان با دقت چک شود تا مشکلی پیش نیاید.

• آماده سازی: براق کردن و تمیز کردن زیرکار در آبکاری طلا بسیار مهم و ضروری است. این کار اغلب توسط دینام صورت می‌گیرد. روی دینام فرچه­‌های مویی، نمدی یا پنبه‌­ای قرار دارد که همراه با روغن پنزا برای از بین بردن خط‌های تقریبا عمیق مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای براق کردن روی کار هم از روغن پولیش مخصوص طلا و فرچه موئی استفاده می‌شود.
• شست‌وشو: زیرکار را با پودر شوینده و آب داغ می‌شویند تا همه چربی‌ها از بین برود. سپس آن را در محلولی متشکل از ۳۰ گرم سیانور پتاسیم یا سدیم در یک لیتر آب مقطر می‌ریزند. در آخر هم با آب شهری آن را آبکشی می‌کنند.
• لیزگیری و خشک کردن: زیرکار که قرار است روکش شود را درون محلولی متشکل از یک لیتر آب مقطر ۱۰۰ یا یک استکان اسید سولفوریک غلیظ قرار می‌دهند. سپس با آب شهر می‌شویند. در آخر هم فلز را با استفاده از خاک اره خشک می‌کنند تا همه رطوبت فلز گرفته شود.
• وان آبکاری: زیر کار را درون محفظه‌ای شیشه­‌ای از نوع پیرکس- فایبر گلاس یا وان(محفظه) فلزی با پوششV.C قرار می‌دهند و الکترولیت روی آن می‌ریزند. برای تهیه الکترولیت باید آب مقطر، یک گرم طلا با عیار بالا، ۳ گرم هیدروژن، ۵ گرم سیانور سدیم یا پتاسیم، ۳ گرم کربنات سدیم یا پتاسیم، یک استکان جوهر نمک و یک چهارم استکان محلول آمونیاک را با هم مخلوط کرد.

مراقبت از طلای آبکاری شده

از مضرات آبکاری طلا، بروز سریع لکه روی سطح آن است. مراقبت کردن از آبکاری طلا، عمر آن را افزایش می‌دهد و باعث حفظ درخشندگی و زیبایی جواهرات می‌شود. بهترین و ساده‌ترین روش برای مراقبت از طلای آبکاری شده، کم کردن دفعات استفاده از آن است. جواهراتی که آبکاری طلا دارند، هر چقدر کم‌تر در معرض سایش قرار گیرند، سالم‌تر باقی می‌مانند. برخی از روش‌های مراقبت از آبکاری طلا بشرح زیر است:

مواد شیمیایی: طلای آبکاری شده، نباید در مجاورت با مواد شیمیایی، چربی‌ها و مواد آرایشی قرار گیرد. مواد شیمیایی، به طلای آبکاری شده آسیب می‌رساند. بهترین روش این است که جواهرات بدلی، دقیقا قبل از بیرون رفتن از خانه پوشیده شوند. همچنین قبل از شست‌و‌شوی دست‌ها، باید جواهرات بدلی را از دست خارج کرد. مواد شیمیایی موجود در صابون‌ها و پاک‌کننده‌ها، آبکاری طلا را از بین می‌برند.

نظافت دست‌ها: یکی از روش‌های مناسب برای مراقبت از آبکاری طلا، شست‌و‌شوی دست‌ها است. این مسئله هنگام پوشیدن جواهرات آبکاری شده اهمیت بیشتری دارد. هنگام پوشیدن طلای آبکاری شده، گرد‌و‌غبار و آلودگی دست‌ها به سطح آن منتقل می‌شود. این آلودگی‌ها باعث کدر شدن روکش نازک طلا می‌شود.

آب نمک و کلر: آبکاری طلا در معرض آب حاوی کلر یا نمک، به‌شدت آسیب می‌بیند. مکان‌هایی مانند: استخر، دریا و چشمه‌های آب گرم حاوی کلر و نمک هستند.

ماندگاری آبکاری طلا

بسیاری از مشتریان از در مورد ماندگاری آبکاری طلا یا همام روکش طلا سوال می کنند. مدت زمان ماندگاری آبکاری طلا به سه عامل زیر بستگی دارد:

۱- ضخامت آبکاری طلا:

ضخامت پوشش طلا بر روی زیورآلات بسیار مهم است. هرچقدر ضخامت روکش طلا بیشتر باشد مقاومت و ماندگاری آن بیشتر می‌شود. اما امروزه با گران شدن سرسام آور قیمت طلا، حمام‌های آبکاری طلا نسبت به حمام‌های آبکاری مس و نقره و نیکل با کنترل و دقت بالاتری تنظیم می‌شود. البته ضخامت روکشش طلا نیز از یک حدی هم اگر کمتر باشد، پوش مطلوبی از طلا را ایجاد نخواهد نکرد. بنابراین نکته مهم در آبکاری طلا، غلظت فلز طلا در این حمام‌هاست، که پایین بودن این غلظت مشکلاتی را به وجود می‌آورد و بالا بودن غلظت طلا در حمام‌های آبکاری به هیچ عنوان صرفه اقتصادی ندارد.

سخن پایانی

طلا یک فلز گران بها به شمار می رود که با گذشت زمان ارزش خود را حفظ می کند، بنابراین حفظ و نگهداری از آن بسیار مهم است. طلا علاوه بر کالای زینتی یک سرمایه گذاری ارزشمند هم محسوب مس شود.

ماندگاری آبکاری روی طلا، فقط و فقط بستگی به ضخامت و کیفیت محلول آبکاری دارد، یعنی هرچه ضخامت آبکاری بیشتر باشد مدت طولانی‌تری روکش طلا روی طلاجات ما باقی می‌ماند. مدت زمان آبکاری طلا برای هر یک قطعه کوچک بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. البته این زمان هم به عوامل مختلفی مثل ضخامت روکش طلا بستگی دارد.

آبکاری طلا، روش ها و اهمیت آن

یعنی اگر زمان زیادتر باشد، لایه روکش‌شده هم ضخیم‌تر خواهد بود. سپس هوای کیسه را خالی کنید، انگار که دارید طلاهای خود را وکیوم می‌کنید. بایستی همواره بخاطر داشته باشید در زمان آبکاری طلا، خرید طلا، فروش طلا، خرید سکه و فروش سکه به مغازه ها و فروشگاه های معتبر و مجاز فروش خرید طلا که مجوز کسب و کار از اتحادیه طلا و جواهر یا مراجع ذیربط دارند، مراجعه نمائید. موضوعی که رئیس اتحادیه طلا و جواهر جناب آقای ابراهیم محمدولی و جناب آقای محمد کشتی آرای نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر همواره بر آن تاکید می کنند.